Η Εφαρμογή του MiCA στην Ελλάδα: Νομική Ανάλυση του Νόμου 5193/2025

Εισαγωγή

Τα κρυπτονομίσματα και η τεχνολογία blockchain αλλάζουν ραγδαία το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό τοπίο. Μέχρι πρόσφατα, το νομικό πλαίσιο στην Ευρώπη ήταν κατακερματισμένο, με κάθε χώρα να εφαρμόζει τους δικούς της κανόνες. Αυτό άλλαξε με την έναρξη ισχύος του Κανονισμού της ΕΕ για τις Αγορές Κρυπτο-στοιχείων (MiCA), ο οποίος εισάγει ένα ενιαίο πλαίσιο για τη ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το 2025, η Ελλάδα εφάρμοσε το MiCA μέσω του Νόμου 5193/2025, ορίζοντας επίσημα την Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΚΕ) ως την κύρια εποπτική αρχή για τις δραστηριότητες κρυπτο-στοιχείων. Αυτό σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς τη νομική βεβαιότητα, την προστασία των επενδυτών και την ανάπτυξη της Ελλάδας ως κόμβου για την ψηφιακή χρηματοδότηση.

Σε ποιους ισχύει ο Νόμος;

Οι νέοι κανόνες ισχύουν για:

• Παρόχους Υπηρεσιών Κρυπτο-στοιχείων (CASPs): εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες όπως φύλαξη, πλατφόρμες συναλλαγών, ανταλλακτήρια, διαχείριση χαρτοφυλακίου ή παροχή συμβουλών για κρυπτο-στοιχεία.

• Εκδότες tokens: εταιρείες ή έργα που εκδίδουν στο κοινό tokens με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία (ARTs), tokens ηλεκτρονικού χρήματος (EMTs) ή άλλα κρυπτο-στοιχεία.

Εάν η επιχείρησή σας εμπίπτει σε αυτές τις κατηγορίες, θα χρειαστείτε πλέον άδεια και εποπτεία βάσει του MiCA για να λειτουργείτε νόμιμα στην Ελλάδα και την ΕΕ.

Υποχρεώσεις Αδειοδότησης και Συμμόρφωσης

Για την παροχή υπηρεσιών κρυπτο-στοιχείων, οι εταιρείες πρέπει να λάβουν άδεια από την ΕΚΕ. Η διαδικασία αδειοδότησης απαιτεί:

• Αξιολόγηση της καταλληλότητας και της επάρκειας (fit and proper) των μετόχων, των διευθυντών και των στελεχών.

• Ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και ισχυρά πλαίσια διακυβέρνησης.

• Λειτουργικές διασφαλίσεις για την προστασία των περιουσιακών στοιχείων των πελατών.

• Συμμόρφωση με τους κανόνες καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) και κυβερνοασφάλειας (DORA).

Μόλις εξουσιοδοτηθεί στην Ελλάδα, ένας CASP μπορεί να χρησιμοποιήσει το «διαβατήριο της ΕΕ» για να λειτουργεί ελεύθερα σε όλα τα κράτη μέλη, ανοίγοντας την πόρτα στη διασυνοριακή επέκταση.

Μεταβατική Περίοδος

Εταιρείες που είναι ήδη εγγεγραμμένες στο προηγούμενο καθεστώς AML (Νόμος 4734/2020) μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν έως τον Δεκέμβριο του 2025, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβάλουν αίτηση για αδειοδότηση βάσει του MiCA εντός της προθεσμίας. Οι επιχειρήσεις που δεν θα προσαρμοστούν θα χάσουν το δικαίωμα παροχής υπηρεσιών.

Ισχυρότερη Προστασία Επενδυτών

Η προστασία των επενδυτών βρίσκεται στον πυρήνα του νέου πλαισίου:

• Λευκές Βίβλοι (White Papers): Οι εκδότες πρέπει να δημοσιεύουν ένα λεπτομερές ενημερωτικό έγγραφο (παρόμοιο με ένα ενημερωτικό δελτίο) πριν από την έκδοση tokens.

• Διαφάνεια: Οι CASPs πρέπει να γνωστοποιούν με σαφήνεια τις χρεώσεις, τους κινδύνους και τους όρους στους πελάτες.

• Ακεραιότητα της αγοράς: Οι διατάξεις κατά της κατάχρησης προνομιακών πληροφοριών (insider trading) και της χειραγώγησης της αγοράς ισχύουν πλέον και για τις αγορές κρυπτονομισμάτων.

• Διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων πελατών: Οι εταιρείες πρέπει να διαχωρίζουν τα δικά τους κεφάλαια από τα κεφάλαια των πελατών, διασφαλίζοντας την προστασία σε περίπτωση αφερεγγυότητας.

Κυρώσεις και Επιβολή

Η ΕΚΕ έχει ευρείες εξουσίες επιβολής, συμπεριλαμβανομένων:

• Βαρύτατων διοικητικών προστίμων.

• Αναστολής ή ανάκλησης αδειών.

• Δημόσιας γνωστοποίησης παραβάσεων.

Επιπλέον, η Τράπεζα της Ελλάδος θα συντονίζεται με την ΕΚΕ, ιδίως όταν οι δραστηριότητες κρυπτονομισμάτων αλληλεπιδρούν με το τραπεζικό σύστημα ή τον τομέα των πληρωμών.

Τι σημαίνει αυτό για τις Επιχειρήσεις

Για τις εταιρείες και τις νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της blockchain και των κρυπτονομισμάτων, το MiCA φέρνει τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις:

• Ευκαιρίες: Μια ενιαία άδεια στην Ελλάδα δίνει πλέον πρόσβαση σε ολόκληρη την αγορά της ΕΕ. Αυτό μπορεί να καταστήσει την Αθήνα μια ελκυστική βάση για καινοτόμες επιχειρήσεις κρυπτονομισμάτων και fintech.

• Προκλήσεις: Η συμμόρφωση είναι πιο απαιτητική, απαιτώντας νομικούς, οικονομικούς και τεχνικούς πόρους. Οι επιχειρήσεις θα χρειαστούν ισχυρούς εσωτερικούς ελέγχους, διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων.

Τι σημαίνει αυτό για τους Επενδυτές

Για τους επενδυτές —είτε ιδιώτες είτε θεσμικούς— οι νέοι κανόνες παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη στην αγορά των κρυπτονομισμάτων:

• Σαφέστερες πληροφορίες για τις εκδόσεις tokens.

• Καλύτερη προστασία κεφαλαίων και ψηφιακών πορτοφολιών.

• Μεγαλύτερη λογοδοσία από τους παρόχους υπηρεσιών.

Συμπέρασμα

Η εφαρμογή του MiCA στην Ελλάδα αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη. Θέτει σαφή πρότυπα για τις αγορές κρυπτονομισμάτων, ενισχύει την προστασία των επενδυτών και τοποθετεί την Ελλάδα εντός του ευρωπαϊκού τοπίου της ψηφιακής χρηματοδότησης.

Στη Δικηγορική Εταιρεία Τσάμιχας, συμβουλεύουμε επιχειρήσεις, νεοφυείς επιχειρήσεις και επενδυτές για το πώς να πλοηγηθούν στο νέο πλαίσιο MiCA στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την ΕΕ. Η τεχνογνωσία μας διασφαλίζει τη συμμόρφωση, μειώνει τους νομικούς κινδύνους και βοηθά τους πελάτες να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που προσφέρει η ενιαία αγορά κρυπτο-στοιχείων της Ευρώπης.